Vì sao cà phê Việt Nam mất giá

[eubia]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Đến Buôn Ma Thuột ai cũng đòi uống cho được “ly cà phê Ban Mê”. Nhiều du khách nước ngoài đến Đắk Lắk cũng muốn uống cà phê - “We want to enjoy Buonmathuot coffee” và khi được hỏi “Các anh chị thấy cà phê Việt Nam thế nào?” thì họ đều trả lời “Excellent!” (tuyệt vời). Vậy mà cà phê Việt Nam khi xuất khẩu vẫn bị giá thấp, bị ép giá. Người trồng cà phê nhiều khi lỗ nặng, nhiều doanh nghiệp kinh doanh bị phá sản… Cà phê Việt Nam vừa được cả thế giới đánh giá là tuyệt vời, vừa lại bị chê là kém chất lượng? Đúng là nghịch lý!

[ATTACH=CONFIG]19014[/ATTACH]
Trước hết là chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”. Nào là hái xanh, hái non, phơi sấy không đúng kỹ thuật… và cũng có rất nhiều lý do để “thanh minh” cho việc này đó là nạn trộm cắp hoành hành, thiếu vốn để trang bị máy móc thiết bị; việc tranh nhau thu mua của các đại lý, công ty mà không chú trọng đến chất lượng sản phẩm…

Thứ hai là những năm qua mỗi khi cà phê được giá thì tình trạng tranh mua, tranh bán, không tính đến chất lượng sản phẩm đã thúc đẩy người dân thu hoạch cả cà phê non, cà phê xanh tràn lan, không sàng, lọc phân loại mà chỉ cốt khối lượng nhiều để tính giá cao.

Còn các nhà buôn bán lẻ cà phê trên địa bàn Đắk Lắk thì tiết lộ mỗi lần đi mua gom về đem bán cho các công ty đều bị ép giá bằng nhiều “thủ thuật” như đo độ ẩm, khấu trừ tạp chất…nên những người buôn bán lẻ buộc phải sử dụng “thủ thuật” là đến các cơ sở chế biến, phân loại mua lại số cà phê “lọt sàng” (những loại cà phê đã bị thải loại sau khi phân loại), sau đó trộn lẫn với số cà phê thu mua được trong dân rồi đem đến các cơ sở chế biến bán lại và cứ thế, số lượng cà phê bị thải loại này được mua đi, bán lại và cuối cùng được trà trộn vào chính phẩm.

Sau cùng là tại nhà xuất khẩu thiếu chuyên nghiệp. Thống kê cho thấy, năm 2006, với tổng số lượng cà phê xuất khẩu đạt 912.553 tấn và kim ngạch đạt trên 1,121 tỉ USD. Thế nhưng, những con số mà Hiệp hội Cà phê - ca cao Việt Nam “tiết lộ” tại Hội thảo “Thị trường và chất lượng cà phê 2007” mới được tổ chức vào cuối tháng 3 vừa qua đã làm không ít người phải giật mình: Trong niên vụ cà phê 2005-2006 vừa qua, tại cảng AntWerp, Vương quốc Bỉ, đã có hơn 600.000 bao cà phê Việt Nam bị loại thải, chiếm 72% lô hàng xuất khẩu của Việt Nam và chiếm trên một nửa tổng số cà phê bị loại. Cùng lúc đó, ở 10 cảng khác của châu Âu cũng đã có tới trên 1 triệu bao trong số 1,4 triệu bao cà phê xuất khẩu của Việt Nam cũng bị loại.

Theo nhận xét của ông Đoàn Triệu Nhạn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - ca cao Việt Nam: “Hiện chúng ta bán cà phê ở dạng xô, phân loại theo tiêu chuẩn cũ, nay đã không còn phù hợp… Các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê Việt Nam đã đóng bao lẫn cả một lượng cà phê xấu, lẽ ra đã phải phân loại. Như vậy, khách hàng có thể ép giá cà phê Việt Nam khi những lô hàng này không thể quay về nước đã sản xuất ra nó. Và như vậy cũng đồng nghĩa với việc hình ảnh hạt cà phê Việt Nam đang dần xấu đi trong cách nhìn nhận của thế giới”.

Năm 2005, Việt Nam đã xây dựng xong tiêu chuẩn 4193:2005, tiêu chuẩn này cũng đã được quốc tế công nhận. Song hiện nay chúng ta vẫn chưa có cơ quan nào là đầu mối để kiểm tra, giám sát và quản lý chất lượng cà phê xuất khẩu. Hầu hết các doanh nghiệp vẫn áp dụng tiêu chuẩn cũ, mạnh ai nấy làm. Như vậy làm sao không ảnh hưởng đến uy tín của cà phê Việt Nam?

Lâu nay, chúng ta từng nghe nhiều về các thương hiệu cà phê nổi tiếng như Vinacafé, Trung Nguyên, Thắng Lợi, Thu Hà… và lớn hơn là Cà phê Buôn Ma Thuột. Nhiều người tưởng rằng với những thương hiệu này thì người nước ngoài sẽ biết nhiều về cà phê Việt Nam. Nhưng, chưa hẳn đã là thế.

Thời gian qua, với sự nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp trong việc quảng bá thương hiệu của mình ra trường quốc tế là rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, chúng ta cứ để mạnh ai nấy làm như lâu nay e rằng khó mà quảng bá được sản phẩm cà phê nổi tiếng của Việt Nam với thế giới. Vì vậy, để quảng bá cho sản phẩm cà phê Việt Nam thì bên cạnh việc hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp tích cực quảng bá hình ảnh, chất lượng sản phẩm cà phê của mình, Nhà nước cũng cần phải có một chiến lược mang tầm quốc gia để xây dựng một thương hiệu cũng mang tầm cỡ quốc gia là “Cà phê Việt Nam”.

Thương hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột tuy đã ra đời hơn một năm nay nhưng hiện vẫn chưa được khai thác có hiệu quả do nhiều nguyên nhân khác nhau, mà nguyên nhân chính vẫn là khó khăn trong việc quản lý và khai thác thương hiệu này. Được biết, tổng diện tích cà phê nằm trong vùng địa lý của thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột là trên 100.000 ha. Để xác định và chứng nhận được diện tích này là không phải dễ. Bên cạnh đó, việc xác định các loại sản phẩm cà phê nằm trong vùng địa lý nhưng phải đạt tiêu chuẩn trong tiêu chí đăng ký cũng là một việc khá phức tạp. Hiện tại, Sở Khoa học và Công nghệ Đắk Lắk mới đang xây dựng dự án “Quản lý khai thác và phát triển chỉ dẫn địa lý Cà phê Buôn Ma Thuột” để trình Cục Sở hữu Trí tuệ trong năm tới.