Thụp... thùm... thụp... thanh âm nhịp nhàng hòa quyện tiếng gà làm tôi tỉnh giấc. Hé mắt nhìn qua phên nứa, trời còn mờ sương.
Độ sáng vừa đủ giúp tôi nhận ra hình ảnh đẹp tuyệt của những cô gái chụm chân giã gạo. Ấn tượng đầu tiên khi tôi lên Tây Nguyên là hình ảnh những cô gái giã gạo.
Hoàn toàn khác với miền xuôi. Chiếc cối nhỏ, những chiếc chày nhỏ. Và hình dáng trở nên nhỏ nhắn hơn của các sơn nữ trong tư thế chụm chân. Nhịp nhàng và bền bỉ. Từng nhịp chày lên xuống. Những mông eo tròn trịa chuyển động như sóng. Không còn là thao tác lao động thuần túy. Hiển hiện trước mắt tôi một vũ điệu mà ở đó vẻ đẹp nữ hình được phát tiết trọn vẹn. Sức mạnh nhu thuận qua đôi tay thuần thục. Tiếng chày. Những giọt mồ hôi rìn rịn tóc mai. Tất cả hợp thành một tấu khúc trong sương cực kỳ lãng mạn. Từ cối trút ra nia. Và cũng chỉ với chiếc nia ấy, bằng các động tác sàng sảy, gằng hắt, trấu sẽ ra trấu, tấm sẽ ra tấm và gạo sẽ ra gạo. Không phải cầu kỳ sàng, dần như người miệt xuôi. Cho đến lúc ánh hồng rạng dần trên đỉnh núi.
[ATTACH=CONFIG]25115[/ATTACH]
Ngày ấy tôi từng ngạc nhiên không hiểu tại sao phái nữ luôn phải giã gạo còn phái nam lại ngồi ung dung hút tẩu chẻ mây. Sau mới biết đó là tập tục truyền thống từ xa xưa. Khi đàn ông phải cáng đáng việc nặng săn bắn, còn phần phụ nữ là hái lượm cùng với việc nhà.
Hơn ba mươi năm qua. Tôi giờ vẫn xuôi ngược Tây Nguyên. Những máy xát chạy dầu, chạy điện ba pha đã và đang góp phần giải phóng sức lao động. Các sơn nữ sẽ có giấc ngủ sâu hơn, dài hơn. Những cối chày bằng gỗ trâm, bìn lin, cà chít sẽ thành hiện vật bảo tàng. Một bước thâm nhập của văn minh cơ khí đến với vùng sâu. Cũng là điều tốt chứ, phải không?
Nhưng sao vẫn thèm. Bỗng một hôm nào đó về một làng xa nào đó. Lại chợt nghe tiếng chày thụp... thùm... thụp. Hé mắt nhìn lại thấy các cô gái chụm chân giã gạo.
14-09-2012, 10:14 AM
Tấu khúc trong sương
Dạng hẹp
